Chemie-industrie met de rug tegen de muur: strategische dialoog op Europees niveau moet snel resultaten opleveren

“Het is vijf na twaalf.” Zo luidde de waarschuwing van Ilham Kadri, CEO van het Belgische chemiebedrijf Syensqo en voorzitter van de Europese chemiefederatie Cefic, tijdens de strategische dialoog over de concurrentiekracht van de chemiesector in Europa. Ook voor essenscia, de Belgische sectorfederatie van de chemie en life sciences, is het duidelijk: “Er moet dringend actie worden genomen, voordat het te laat is.”

De Europese Commissie heeft vandaag de aftrap gegeven voor een strategische dialoog op hoog niveau over de concurrentiekracht van de chemie-industrie. Na gelijkaardige initiatieven voor de automobiel- en staalsector onderstreept dit opnieuw het grote strategische belang van de chemiesector voor de industriële autonomie van Europa. Liefst 95% van alle goederen die we in Europa maken en gebruiken zijn rechtstreeks gelinkt aan chemieproducten of -processen. In een wereld in verandering zou het geen goede zaak zijn om voor heel wat essentiële materialen en basisgrondstoffen afhankelijk te worden van andere werelddelen.

Snelgroeiende concurrentiehandicaps

Nu de Europese industrie jaar na jaar geconfronteerd wordt met snelgroeiende concurrentiehandicaps zoals torenhoge energieprijzen, toenemende regeldruk, oplopende productiekosten en een dalende vraag dient er dringend actie ondernomen te worden om de concurrentiepositie van de energie-intensieve industrie, met de chemie als sterkhouder van de Belgische economie, structureel te verbeteren. Als er niet onmiddellijk doelgerichte maatregelen volgen, dreigt bijkomend jobverlies en zullen investeringen en innovaties elders plaatsvinden.

Dr. Ilham Kadri, voorzitter Cefic en CEO Syensqo: “De Europese chemie-industrie vormt het fundament van onze economie en samenleving: elke belangrijke waardeketen is afhankelijk van chemieproducten. Toch beslissen bedrijven vandaag om hun investeringen in Europa uit te stellen of zelfs te annuleren. Als we niet snel actie ondernemen, lopen we het risico een hele industriële basis te verliezen. Dit gaat al lang niet meer enkel over chemie, dit gaat over de economische en strategische toekomst van Europa.”

Yves Verschueren, gedelegeerd bestuurder essenscia: “Al tien kwartalen op rij zit de productiecapaciteit in de Belgische chemiesector op een historisch laag niveau, zonder perspectief op een snel herstel. De Clean Industrial Deal van vorige maand was een belangrijk signaal dat het Europa menens is om het concurrentievermogen van de industrie te herstellen. Deze strategische dialoog onderstreept die ambitie. De mentaliteitswijziging is er, maar de acties moeten nu snel volgen. Voordat het te laat is. Want het besef dat de onhoudbare energiekostenhandicap de industrie in België en Europa stilaan doodknijpt, lijkt nog niet bij iedereen doorgedrongen. Het is erop of eronder.”

10-punten reddingsplan voor de chemie-industrie

Naar aanleiding van de strategische dialoog heeft de Europese chemiefederatie Cefic een 10-punten reddingsplan opgesteld voor de chemie-industrie. Deze beleidsaanbevelingen bouwen verder op de actiepunten uit de Antwerp Declaration van februari vorig jaar en moeten uitmonden in een doeltreffend en coherent ‘Chemical Industry Package’ met steunmaatregelen op maat van de energie-intensieve chemiesector.

Zo zijn er urgente en ingrijpende maatregelen nodig om de energiekosten te verlagen, moeten er specifieke steunmechanismen voor de chemie-industrie uitgewerkt worden in het kader van het EU-competitiviteitsfonds en is er een doortastend handelsbeleid nodig dat de cruciale productie van chemieproducten en actieve farmaceutische bestanddelen in Europa verankert, bijvoorbeeld via een ‘Critical Chemicals Act’, en de chemiesector erkent als essentiële waardeketen in de bredere Europese geopolitieke en defensiestrategie. Op regelgevend vlak dienen de regels rond de massabalansboekhouding voor chemische recyclage zo snel mogelijk verduidelijkt te worden en is er nood aan een echte vereenvoudiging van de REACH-chemiewetgeving.

Cefic en essenscia beklemtonen dat de sector zich geen zoveelste discussieronde kan veroorloven. Chemiebedrijven hebben een duidelijk plan nodig om de internationale concurrentiekracht te herstellen, jobs veilig te stellen en duurzame innovatie in Europa te stimuleren. Beide federaties staan klaar om op alle politieke niveaus een constructieve dialoog te voeren en inhoudelijke input te leveren voor maatregelen die daadwerkelijk een verschil maken voor de competitiviteit van de ondernemingen: van start-up tot kmo en multinational.

Nieuwsbericht van Essenscia, 25/03/2025