Process plants bediend vanop afstand

Net als de maakindustrie ontsnapt ook de procesindustrie niet aan de druk om de productiviteit te verhogen en steeds kostenefficiënter te produceren. Een van de mogelijke antwoorden hierop is Remote Operation – het principe waarbij een plant vanop afstand opgevolgd of zelfs helemaal bediend kan worden.

Namur, de verenging van professionals in procesautomatisering, heeft in september haar eerste aanbeveling gepubliceerd voor Remote Operations (NE 161). Het is een eerste, eerder verkennend document dat mogelijke toepassingen, opportuniteiten en knelpunten inventariseert.

Remote Operation is in wezen de tegenhanger van wat in de maakindustrie het onbemand of manarm produceren heet. Maar de term kan ook toegepast worden voor minder ingrijpende concepten zoals monitoring vanop afstand of remote service.

In zijn minst ingrijpende vorm, die van remote monitoring, gaat het eerder om eenrichtingsverkeer waarbij bijvoorbeeld key performance indicators vanop afstand in real-time opgevolgd kunnen worden. Bij remote service gaat dit al een stuk verder omdat specifieke data ad hoc opgevraagd kunnen worden. In remote operation wordt de volledige controle overgebracht naar een control room op afstand.

Autonoom werkende plant

Wat de Namur aanbeveling duidelijk maakt, is dat Remote Operation veel meer behelst dan de afstand tussen een proces en de controlekamer. Het uiteindelijke doel is een autonoom werkende plant waar dus ook niemand meer aanwezig hoeft te zijn. Dit vergt een hele reeks conceptuele aanpassingen.

Een eerste aandachtspunt is uiteraard de veiligheid waarbij het duidelijk is dat een onbemande plant van bij het ontwerp intrinsiek veilig moet zijn. Elke abnormale situatie moet het proces zonder enig ingrijpen in een veilige toestand brengen.

Een bijkomend aandachtspunt is IT-beveiliging. Remote Operation veronderstelt niet alleen dat alle data vanop afstand geraadpleegd kan worden maar ook dat er setpoints aangepast kunnen worden, enz. Dit vereist een absoluut beveiligde communicatie, maar roept ook vragen op in verband met wat er lokaal nog kan gebeuren: heeft men vanop afstand absolute controle over wie er toegang krijgt tot de plant, en moeten lokale interventies nog de mogelijkheid krijgen om de controle vanop afstand te overrulen?

Een specifieke technologie die haast onontbeerlijk lijkt bij remote operations is het gebruik van inline en online analyzers, zodat er ook niemand meer aanwezig hoeft te zijn om labo stalen te nemen.

Een ander aspect is het belang van preventief onderhoud zodat ongeplande interventies vermeden kunnen worden. Dit heeft heel wat organisatorische aspecten maar stelt ook eisen aan apparatuur die een doorgedreven vorm van condition monitoring mogelijk moet maken.

De aanbeveling van Namur bevat nog tientallen andere aspecten die in het kader van Remote Operation bekeken moeten worden.

Processen perfect beheersen

Onbemand produceren is in de eerste plaats ook een kwestie van bedrijfscultuur, stelt John Hofland van Shell. Hij gaf op de General Meeting van Namur, waar de werkgroep Remote Operation in november haar aanbeveling presenteerde, meer uitleg over de ervaring die het bedrijf opdeed bij de exploitatie van het Groningen Gas Field.

Dat gasveld beslaat een oppervlakte van 20 bij 30 km en telt 29 productieclusters die grotendeels onbemand draaien. Twee operatoren bewaken en bedienen de operaties vanuit één centrale control room. Daarnaast is er een aparte groep mensen die vanuit de centrale locatie de productie opvolgt maar die zich voornamelijk bezighoudt met productieoptimalisering en asset management.

Dat is meteen ook de belangrijkste les die Shell wil meegeven: het succes van Remote Operation staat of valt met de mate waarin men erin slaagt om processen perfect te beheersen en efficiënt te laten verlopen. In het geval van gaswinning betekent dit bijvoorbeeld dat men ’s morgens een koude opstart van een plant moet kunnen realiseren zonder dat er iemand aanwezig is. Shell moet productie automatisch kunnen in- en afschakelen in functie van de marktvraag die permanent fluctueert. Die flexibiliteit is enkel mogelijk als men processen goed onder controle heeft.

Onderhoud eens per maand

Een van de meest ingrijpende aanpassingen bij de overgang naar onbemande productie bij Shell, was de benadering van onderhoud. Het bedrijf plant voor elke site eens per maand een moment waarop mensen ter plaatse gaan voor onderhoudstaken. Dit betekent dat preventief onderhoud ook in functie van die frequentie gepland moet worden, zodat men tussentijdse interventies kan vermijden.

Daarnaast wordt zoals gezegd sterk ingezet op procesoptimalisatie. Waar dit in eerste instantie gericht is op een perfecte procesbeheersing, nodig voor onbemande productie, heeft het bij Shell intussen ook geleid tot een capaciteitsverhoging met 2%, een mooie bonus bovenop de besparing die onbemande productie met zich meebrengt. Onbemand is niet echt het juiste woord, want er is nog een hele ploeg mensen actief in de field, maar het is nu een kleinere, mobiele ploeg geworden die op een andere manier de sites operationeel houdt. Tegelijk is het aantal mensen in de procescontrole wel verdubbeld, net omdat men zo sterk inzet op optimalisatie.

Conclusie van het verhaal is dat de technologie rijp is om Remote Operation mogelijk te maken. Met de nood aan kostenefficiëntie en de problemen die bedrijven ondervinden om technisch geschoold personeel te werven mag men er dus van uitgaan dat dit concept in de toekomst aan belang zal winnen.

© Productivity.be, 29/11/2016, Tekst: Erwin Vanvuchelen, Foto: Constant Technologies